Vlekken en flitsen

U heeft last van zwevende vlekjes, draadjes, lichtflitsen en/of wazig zicht. Dit kan het gevolg zijn van een loslating van het achterste glasvochtmembraan. In deze folder geven wij u informatie hierover.

Wat is een achterste glasvochtmembraan loslating van het oog?

Het glasvocht (of glasachtig lichaam) is een gelei die het achterste gedeelte van het oog opvult. In het oog is de hele ruimte tussen lens en netvlies gevuld met glasvocht (figuur 1). Op jonge leeftijd is de gelei bijna helemaal helder.

Figuur 1

Met het ouder worden van het glasvocht verandert de samenstelling ervan. Het kan vrij plotseling van heldere gelei veranderen in 'water met sliertjes’, de zogenaamde “mouches volantes”. Het glasvocht kan daarbij los komen van het netvlies. Dat heet een achterste glasvochtmembraan loslating (figuur 2).

Figuur 2

Dit is een normaal verouderingsproces van het glasvocht, dat plotseling optreedt. Dit gebeurt bij iedereen, meestal in de leeftijd tussen 40 en 60 jaar, maar het kan ook bij jongere of oudere mensen voorkomen. Sommige mensen merken er helemaal niets van. En andere mensen hebben juist veel klachten, namelijk van vlekken en/of slierten in het beeld, en vaak ook flitsen, die vooral in het donker goed zichtbaar zijn, meestal aan de zijkant. Bij deze klachten kan soms (gelukkig lang niet altijd) een bloeding of een scheurtje in het netvlies zijn ontstaan (figuur 3).

Figuur 3

Via dit scheurtje kan vocht achter het netvlies komen. Dit kan een netvliesloslating (ablatio retinae) veroorzaken (figuur 4).

Figuur 4

Wat zijn de symptomen?

De meeste mensen klagen erover dat ze draadjes, zwevende vlekjes en/of lichtflitsen zien, en/of last hebben van wazig zicht.

Deze zwevende vlekjes zijn glasvochttroebelingen. Deze ontstaan tijdens de vervloeiing van het glasvocht. Ze worden ook wel mouches volantes (zwevende vliegjes) genoemd. De meeste mensen hebben er last van in een lichte omgeving, en bij kijken naar een lichte achtergrond. Deze mouches volantes zijn onschuldig, maar kunnen wel hinderlijk zijn. De ene persoon heeft er meer last van dan de andere.

Bij een loslating van het achterste glasvochtmembraan zijn deze troebelingen duidelijker zichtbaar en kunnen zelfs toenemen of samenklonteren tot een grotere troebeling of waas. In figuur 5 ziet u voorbeelden van deze vlekjes zoals ze door patiënten zijn gezien.

Figuur 5

Bij een achterste glasvochtmembraanloslating, kan het glasvochtmembraan op plaatsen waar het steviger vastzit aan het netvlies, aan het netvlies trekken. Dit gaat meestal gepaard met het zien van lichtflitsen, vooral ’s avonds of in een donkere omgeving. Zo’n lichtflits wordt vaak omschreven als een kortdurende bliksemschicht aan de zijkant van het oog.

Een achterste glasvochtmembraanloslating kan soms leiden tot minder goed kunnen zien. Dit is afhankelijk van de hoeveelheid en de plaats van de troebelingen en/of bloed in de glasvochtruimte. Vooral troebelingen die zich voor 'de gele vlek' bevinden, kunnen heel hinderlijk zijn. De 'gele vlek' is het deel van het netvlies waarmee u het scherpst kunt zien. Omdat de troebelingen zweven en zich daardoor verplaatsen in de glasvochtruimte, is het zicht wisselend. Door een netvliesloslating kan het zicht verminderen of zelfs verdwijnen. In eerste instantie wordt aan de rand van het gezichtsveld een donkere, niet zwevende vlek gezien (alsof men tegen een gordijn of berg aankijkt), maar als 'de gele vlek' heeft losgelaten, verdwijnt het scherpe zien helemaal (figuur 6).

Figuur 6

Oogheelkundig onderzoek

Om te bepalen of er sprake is van een achterste glasvochtmembraanloslating en/of netvliesproblemen, moet het oog worden onderzocht door een oogarts. Hiervoor is het nodig de pupillen met behulp van oogdruppels te verwijden. Door deze oogdruppels zult u na het onderzoek nog enkele uren wazig blijven zien.

Andere mogelijke oorzaken van vlekken en flitsen

1. Migraine ophthalmique geeft vaak in beide ogen klachten van sterren of gekartelde lijnen zien. Daarnaast kan het beeld gedeeltelijk vervormen en wazig zijn. Het duurt vaak ongeveer 30 minuten en men kan daarbij zich akelig voelen. Het gaat vanzelf helemaal over. Bij sommige mensen komt het af en toe terug, soms vrij vaak, soms zelden.
2. Uveïtis (regenboogvliesontsteking): hierbij kunt u gevoelig zijn voor licht, of er is sprake van vlekjes zien en (vaak) een rood oog.
3. Glasvochtbloeding bij suikerziekte of een netvliesscheur.

Behandeling

Voor een achterste glasvochtmembraanloslating is een behandeling niet nodig. De lichtflitsen houden meestal vanzelf op als het achterste glasvochtmembraan niet meer trekt aan het netvlies. Dit kan uren of dagen, maar soms ook langer duren.

De zwevende vlekjes zullen in de loop van de tijd minder hinderlijk worden, maar verdwijnen meestal niet helemaal. Een controleafspraak is daarom meestal niet nodig. Is er sprake van een scheurtje in het netvlies, dan wordt dit behandeld met een laserbehandeling, om te voorkomen dat netvliesloslating ontstaat.

Is er een netvliesloslating geconstateerd, dan zullen wij u voor een operatie verwijzen naar een specialistisch centrum.

Belangrijk!

Merkt u dat uw klachten toenemen? Ziet u meer vlekken, is er een toename van flitsen, ziet u minder scherp of heeft u uitval van het gezichtsveld (alsof u tegen een gordijn of berg aankijkt)? Neemt u dan direct contact op met de polikliniek oogheelkunde en buiten kantooruren en in het weekend met de afdeling Spoedeisende hulp. De telefoonnummers vindt u op pagina 6 van deze folder.

Tot slot

Denkt u eraan bij ieder bezoek aan het ziekenhuis een geldig legitimatiebewijs (paspoort, identiteitsbewijs, rijbewijs), een actueel medicatie overzicht en uw zorgverzekeringspas mee te nemen. Zijn uw gegevens (verzekering, huisarts, etc.) gewijzigd, meldt u dit dan bij de patiëntenregistratie op de begane grond in de hal van het ziekenhuis.

Uw team

Op onze polikliniek werken naast de oogartsen ook optometristen, orthoptisten en TOA's (technisch oogheelkundig assistenten). Zij zullen voorafgaand aan uw bezoek aan de oogarts de vooronderzoeken doen. Houdt u daarom rekening met een langere bezoektijd op onze polikliniek.

Daarnaast is Alrijne Ziekenhuis een opleidingsziekenhuis. Dit betekent dat u onderzocht en behandeld kunt worden door een coassistent of een oogarts in opleiding, beide onder directe supervisie van uw oogarts. Heeft u hiertegen bezwaar, meldt u dit dan voor aanvang van de afspraak.

Meer informatie

Voor meer achtergrondinformatie over oogaandoeningen en de behandeling ervan kunt u kijken op www.oogartsen.nl. Deze informatieve site wordt onderhouden door onder anderen de oogartsen van Alrijne Ziekenhuis. U vindt er teksten, foto’s, filmpjes en handige links naar bijvoorbeeld patiënten verenigingen. Ook kunt u veel informatie vinden op www.oogheelkunde.org.

Vragen

Heeft u nog vragen en/of opmerkingen naar aanleiding van deze folder, stelt u deze dan aan uw oogarts of de medewerkers van de polikliniek oogheelkunde.

De polikliniek oogheelkunde Alrijne Ziekenhuis Leiden heeft routenummer 7 en is van maandag tot en met vrijdag telefonisch te bereiken via 071 517 83 24 van 08.30 tot 12.30 en van 13.30 tot 16.30 uur.

De polikliniek oogheelkunde Alrijne Ziekenhuis Leiderdorp heeft routenummer 7 en is van maandag tot en met vrijdag telefonisch te bereiken via 071 582 8058 van 08.30 tot 12.30 uur en van 13.30 tot 16.30 uur.

De polikliniek oogheelkunde Alrijne Ziekenhuis Alphen aan den Rijn heeft routenummer 40 en is van maandag tot en met vrijdag telefonisch te bereiken via 0172 467 058 van 08.30 tot 12.30 uur en van 13.30 tot 16.30 uur.

De spoedeisende hulp (SEH) van Alrijne Ziekenhuis Leiderdorp is telefonisch te bereiken via 071 582 8905.