Afdelingen & Specialismen
Uw arts heeft u geadviseerd om minder zout te gebruiken. Dit wordt zoutbeperking of natriumbeperking genoemd. In deze folder leest u adviezen om minder zout te gebruiken. In deze folder staat ook informatie over voedingsmiddelen met veel zout. En over voedingsmiddelen waar minder zout in zit.
Wat is zout?
Zout bestaat uit natrium en chloride. Natrium zit in bijna alle voedingsmiddelen. Natrium wordt ook aan voedingsmiddelen toegevoegd voor een goede smaak of om ze langer te kunnen bewaren.
Er zijn veel soorten zout. In alle soorten zit ongeveer evenveel natrium.
Waarom minder zout?
In bijna alles wat we eten en drinken zit zout. Het lichaam heeft natrium nodig om te goed te kunnen werken. Het zorgt voor:
- een goede vochtbalans in het lichaam. Hoe meer natrium er in het lichaam zit, hoe meer vocht het lichaam vasthoudt;
- een goede werking van de spiercellen en zenuwcellen.
Te veel zout in het lichaam kan zorgen voor:
- een hoge bloeddruk;
- grotere kans op hart- en vaatziekten;
- grotere kans op nierziekten.
- u last heeft van hoge bloeddruk
- u medicijnen gebruikt tegen hoge bloeddruk;
- u een probleem heeft met de nieren;
- u te veel vocht in uw lichaam heeft;
- u een probleem heeft met het hart;
- u plastabletten slikt.
Etiketten op verpakkingen
Op het etiket van een verpakking kunt u lezen hoeveel zout er in een product zit. Op elk etiket staat een lijstje zoals op de volgende afbeelding:
U kunt zien hoeveel zout er in 100 gram zit. In dit voorbeeld is dat 1,95 gram.
U kunt ook zien hoeveel zout er in 1 portie zit. In dit voorbeeld is dat 1,25 gram.
Als u het etiket van een voedingsmiddel leest, kunt u dit vergelijken met etiketten van dezelfde soort producten. U kunt dan zien dat de hoeveelheid zout per product kan verschillen. Zo kunt u het product kiezen waar minder zout in zit.
Er zijn voedingsmiddelen waar minder of geen zout aan is toegevoegd. Op het etiket staat dan:
- 0% toegevoegd zout of geen zout toegevoegd;
- zoutloos;
- zeer laag zoutgehalte;
- zoutarm;
- 25% minder zout of verlaagd zout;
- natriumarm.
Zout en smaakmakers met minder of geen natrium
De meeste zoutsoorten bevatten evenveel natrium. Er zijn speciale producten te koop met minder zout. Als u toch wat zout wilt toevoegen aan uw eten, kunt u mineraalzout of halvazout gebruiken. Voorbeelden hiervan zij LoSalt of Jozo bewust. Hierin zit minder natrium.Mineraalzout bevat wel meer kalium. Let op, te veel kalium kan bij sommige mensen voor problemen zorgen. Als uw nieren minder goed werken mag u soms geen extra kalium. Overleg daarom met uw diëtist of u dit zout mag gebruiken.
Er zijn ook smaakmakers te koop met minder natrium, zoals:
- zoutarme vleeskruiden;
- zoutarme viskruiden;
- zoutarm bouillonpoeder of bouillonblokjes;
- zoutarme aromat;
- zoutarme ketjap;
- zoutarm juspoeder.
Voedingsadviezen
De basisregels voor minder zout in het eten zijn:- doe geen zout bij het eten als u kookt;
- gebruik zo weinig mogelijk eten en drinken waar veel zout in zit;
- gebruik geen zoute smaakmakers (zoals bouillonblokjes, sambal en ketjap).
Brood en ontbijtproducten
| Minder zout zit in: | Veel zout zit in: |
| alle soorten brood | ragoutbrood |
| beschuit | saucijzenbroodje |
| knäckebröd | worstenbroodje |
| crackers | pizzabroodje |
| Brinta | ham-/kaasbroodje |
| ontbijtkoek | foccacia |
| krenten- en rozijnenbrood | |
| muesli | |
| roggebrood |
Margarine, halvarine en bak- en braadproducten
| Minder zout zit in: | Veel zout zit in: |
| ongezouten (dieet) halvarine | gezouten halvarine |
| ongezouten (dieet) margarine | gezouten margarine |
| ongezouten roomboter | gezouten Roomboter |
| kruidenboter |
Broodbeleg, vlees
| Minder zout zit in: | Veel zout zit in: |
| rosbief | boterhamworst |
| fricandeau | bacon |
| lever | cervelaat |
| rollade | spek |
| licht gezouten rookvlees | rauwe ham |
| casselerrib | corned beef |
| tong | salami |
| leverworst, smeerleverworst | |
| filet américain | |
| kipfilet, kalkoenfilet | |
| gekookte ham, schouderham |
Broodbeleg, kaas
| Minder zout zit in: | Veel zout zit in: |
| kaas met minder zout zoals: - Milner met minder zout - Maaslander - Emmentaler | alle 'gewone' kaassoorten zoals: - jonge kaas - (jong)belegen kaas - oude kaas |
| Mon chou | alle buitenlandse kaassoorten |
| Hüttenkäse/cottage cheese | alle smeerkaas |
| verse geitenkaas | |
| mozzarella | |
| Philadelphia |
Andere soorten broodbeleg
| Minder zout zit in: | Veel zout zit in: |
| appelstroop | sandwichspread |
| jam | groentespread |
| vruchtenhagel | komkommerspread |
| chocolade hagel | gezouten noten- of sesampasta |
| chocolade vlokken | Marmite |
| chocolade pasta | |
| pindakaas | |
| suiker, basterdsuiker | |
| fruit en rauwkost | |
| pindakaas (met mate) | |
| ongezouten notenpasta en sesampasta |
Dranken
| Minder zout zit in: | Veel zout zit in: |
| melk en melkproducten | tomatensap |
| koffie en thee | gezouten bouillon |
| frisdrank, limonade | mineraalwater met veel natrium zoals Vichy |
| bron- en mineraalwater | |
| ongezouten groentesap en tomatensap |
Vlees
| Minder zout zit in: | Veel zout zit in: |
| Alle vleessoorten zonder toegevoegd zout | gemarineerd vlees |
| gerookt vlees | |
| gekruid vlees | |
| bacon | |
| runder- en slavink |
Vis
| Minder zout zit in: | Veel zout zit in: |
| verse vis: - niet gekruid - niet gerookt | vis uit blik, zoals tonijn, zalm en ansjovis |
| gerookte zalm | |
| gamba’s/garnalen | |
| haring | |
| lekkerbekje | |
| mosselen | |
| gerookte paling | |
| visstick |
Vleesvervangers
| Minder zout zit in: | Veel zout zit in: |
| tahoe | peulvruchten uit blik en pot |
| tempeh | alle kant en klare vleesvervangers zoals: - groenteburger - quorn - falafel - vegetarische schnitzel |
| gekookte peulvruchten zonder zout |
Kruiden en specerijen
Hieronder staat een lijst met kruiden. U ziet bij welk soort eten deze kruiden goed passen. Hierdoor kunt u meer smaak aan uw eten geven zonder zout te gebruiken.
| Kruid, specerij | Te gebruiken bij: |
| Basilicum | Soep, saus, ei, vis, vlees, witte bonen, pasta, tomaat, rauwkost |
| Bieslook | Komkommer, tomaat, soep, saus, salade, ei, aardappelen, rauwkost, vis, kaas, kwark |
| Bonenkruid | Tuinbonen, sperziebonen, peulvruchten, kool, wortel, tomaat, gegrild vlees |
| Cayennepeper | Peulvruchten, rijst, pasta |
| Chilipoeder | Peulvruchten, rijst, pasta |
| Citroenmelisse | Salade, vis, vruchten |
| Dille | Vis, kip, erwten, rauwkost, tomaat, wortel, kool, aardappel, ei |
| Dragon | Vis, peulvruchten, vlees, sla, tomaat, saus, ei |
| Foelie | Soep, kool |
| Gember (poeder) | Kip, varkensvlees, kippenlevertjes |
| Kerrie | Soep, vlees, kip, bloemkool, saus, champignons |
| Kervel | Soep, rauwkost, vis, ei, tomaat, kalfsvlees, aardappel |
| Knoflook | Kaas, aardappel, vlees, kip, ei, komkommer, tomaat, taugé |
| Koriander | Vlees, kip, avocado, sperziebonen, groente, rijst |
| Kruidnagel | Rode kool, bietjes, bruine bonen, vlees |
| Laos | Vlees |
| Laurierblad | Rundvlees, marinade, soep, rode kool |
| Lavas | Soep, saus, vis, gehakt, sperziebonen, wortel |
| Marjolein | Soep, vlees, vis, tomaat, peulvruchten, salade |
| Mierikswortel | Saus, vlees, mayonaise |
| Munt | Salade, vlees, tuinbonen, aardappel |
| Mosterd (poeder) | Vis, rauwkost |
| Nootmuskaat | Groenten, aardappel |
| Oregano | Soep, tomaat, vlees, vis, pasta, rauwkost |
| Paprikapoeder | Soep, kip, vlees, vis, aardappel, ei |
| Peper | Soep, rauwkost, tomaat, vlees, vis, kip, ei |
| Peterselie | Soep, groente, saus, rauwkost, vis, aardappel, ei |
| Rozemarijn | Soep, saus, rauwkost, vlees, vis, kaas, pasta, gebakken aardappelen |
| Salie | Vlees, vis, salade, fruit, bonen, gebakken aardappelen |
| Selderij | Vis, varkensvlees, gehakt, groente, bami, nasi |
| Tijm | Soep, saus, vlees, vis, groente |
| Venkel | Vis, peulvruchten, salade, saus |
Extra adviezen bij hoge bloeddruk
Heeft u last van een hoge bloeddruk? Volg dan alle adviezen die in deze folder staan.Let ook op met alle soorten drop en zoethout. Hier zit een stof in die zoethoutwortelextract (glycyrrizine) heet. Deze stof kan de bloeddruk verhogen.
Om de bloeddruk goed te houden is goede voeding belangrijk. Ook is het belangrijk om:
- genoeg te bewegen;
- een gezond gewicht te hebben;
- om niet te roken;
- om geen of maar weinig alcohol te drinken.
Meer informatie
Heeft u vragen over de informatie in deze folder? Belt u dan met de afdeling Diëtetiek van Alrijne Ziekenhuis.De afdeling Diëtetiek is op werkdagen bereikbaar via telefoonnummer 071 582 8047.
Meer informatie over eten met minder zout kunt u ook vinden op:
www.zoutbeperkt.nl
www.nieren.nl
www.smakelijketenzonderzout.nl
www.nosalt.nl