Knieprothese, rapid recovery

U krijgt een nieuwe knie. In deze folder vertellen wij u hoe u zich hierop kunt voorbereiden. Ook kunt u lezen wat u tijdens uw opname in het ziekenhuis en weer thuis kunt verwachten.

Met wie krijgt u te maken?

Tijdens de hele behandeling is de orthopedisch consulente (orthoconsulent) uw vaste contactpersoon. Dit is een verpleegkundige die alles weet over uw behandeling. Zij heeft contact met al uw zorgverleners: de verpleegkundigen van de afdeling, de orthopedisch chirurg, de fysiotherapeut, de zorgbemiddelaar van het ziekenhuis en eventueel de verpleegkundige van de thuiszorg.

Als we weten wanneer u geopereerd wordt, belt een van de orthoconsulenten u op. Dit is ongeveer 2-3 weken voor uw operatie. Zij vertelt u hoe u zich op de operatie moet voorbereiden en wat er tijdens de opname gaat gebeuren. Ook bespreekt zij met u wat er eventueel nodig is voor als u weer thuis bent.

Het gesprek wordt ingepland zodra de operatiedatum bekend is.

Heeft u een vraag, dan kunt u contact opnemen met de orthoconsulent. Als zij uw vraag niet zelf kan beantwoorden, dan stelt zij uw vraag aan één van de andere zorgverleners of instanties. Zij zal altijd zorgen dat u antwoord krijgt.

U wordt geopereerd door één van de volgende orthopedisch chirurgen.

Bij de afdeling Orthopedie in Alrijne zijn meerdere arts-assistenten werkzaam. Ze werken op de verpleegafdeling als zaalarts en ondersteunen de orthopedisch chirurgen op de polikliniek, operatiekamer en de spoedeisende hulp (SEH).

De zaalarts komt op de dag na de operatie bij u langs om te kijken hoe het met u gaat.

Behandelbeperking

In verband met uw operatie vragen wij u alvast over het volgende na te denken: Wil ik alles wat kan?

Het gaat dan om de volgende vragen: stel dat u plotseling heel erg ziek wordt, wilt u dan opgenomen worden op de Intensive Care? Of als u een hartstilstand krijgt: wilt u dan worden gereanimeerd? Wilt u worden beademd of bloedproducten krijgen?

In ons ziekenhuis zal de arts er alles aan doen om u beter te maken. Maar de behandelingen die hierboven staan, kunnen ook nare gevolgen hebben.

Daarom behandelen de artsen u in dat geval alleen als u dat echt wilt. En als de artsen denken dat het kan. Het is dus belangrijk dat we van tevoren goede afspraken met u maken

Heeft u vragen hierover, of heeft u speciale wensen? Bespreek deze dan met de orthoconsulent voordat u wordt opgenomen in het ziekenhuis.

Meer informatie hierover vindt u in de folder Behandelgrenzen van Patiënt+.

Vragenlijsten (PROMs)

We zullen u een aantal keer vragen om een digitale vragenlijst in te vullen. Met deze vragenlijsten (PROMs genoemd) meten we hoe het met u en uw heup gaat. Voor én na de operatie.

PROMs staat voor Patient Reported Outcome Measures. Het zijn digitale vragenlijsten waarmee onder andere uw pijnklachten en functioneren worden gemeten.

Deze PROMs vragenlijsten krijgt u voor de operatie en 3 maanden en 1 jaar na de operatie.

Voor het invullen van de PROMs vragenlijsten ontvangt u een verzoek in de app maar ook per mail.

U hoeft iedere vragenlijst uiteraard maar 1 keer in te vullen.

Ga naar www.alrijneproms.nl

1. Klik op de knop ‘meld u aan’.
2. Voer bij ‘stap 1’ uw gegevens in:
   - Patiëntnummer en geboortedatum
   - E-mailadres: hierop ontvangt u de twee vervolg vragenlijsten
   - Mobiel nummer: hierop ontvangt u een sms met een uitnodiging of herinnering voor de vragenlijst
   - Geboortedatum.
3. Bij ‘stap 2’ kiest u uw behandeling
4. Bij ‘stap 3’ controleert u de gegevens die u heeft ingevuld.
5. Bij ‘stap 4’ voltooit u uw aanmelding door op ‘bevestigen’ te klikken.
6. Na het voltooien van de aanmelding, kunt u direct beginnen met een intake-vragenlijst (door op ‘Start de vragenlijst’ te klikken). Vult u de vragenlijst liever op een ander moment in, klik dan op ‘Later invullen’.

Let op: na het invullen van de vragenlijst krijgt u geen bevestiging te zien.

Een knieprothese, wat gebeurt er bij de operatie

Tijdens de operatie worden het kraakbeen, meniscus en kruisbanden verwijderd. Ze worden vervangen door een knieprothese.

De knieprothese bestaat uit 2 metalen delen. Daartussen zit een kunststof glijvlak.

Bij een

vervangt de orthopedisch chirurg de hele knie, behalve de knieschijf:

Het is ook mogelijk dat alleen de binnenkant of buitenkant van het kniegewricht is versleten. Dan krijgt u eventueel een halve knieprothese: een

.

Een totale en halve knieprothese zijn beide goede behandelingen. De orthopedisch chirurg heeft met u besproken welke prothese voor u geschikt is.

Een knieprothese bestaat uit 3 delen:

• een metalen deel om het uiteinde van het bovenbeen;
• een metalen deel op het plateau van het scheenbeen;
• en daartussen een kunststof (polyethyleen) glijvlak.

Na de herstelperiode (vanaf 6 weken na de operatie)

• leeftijd (hoe jonger, hoe minder tevreden),
• geslacht (vrouwen zijn minder tevreden dan mannen),
• veel te zwaar zijn (fors overgewicht).

Na een jaar

Problemen (complicaties) na de operatie

• Er is een heel kleine kans dat een slagader beschadigt tijdens de operatie.
• Na de operatie kan een grote bloeduitstorting ontstaan in of rond de knie. De bloeduitstorting zakt naar beneden waardoor het onderbeen dik kan worden. Het lichaam 'ruimt' het oude bloed meestal vanzelf op. Dit duurt vaak wel een paar weken. Het kan helpen om veel met uw voet op en neer te bewegen. De kuitspier ‘helpt’ dan om de zwelling weg te ‘pompen’.

• de lek-plek groter is dan een 2 euro munt;
• of als het lekken na 3 dagen niet is gestopt, dus als er een aantal kleinere plekjes bloed zijn.

Herstellen na de operatie: Rapid Recovery

Na de operatie

Verwachtingen na de operatie

• Het kan bijvoorbeeld zijn dat u niet op de knie kunt zitten omdat dit naar aanvoelt.
• Ook diep hurken gaat vaak niet.
• Een deel van de patiënten is na langere tijd na de operatie niet helemaal tevreden. Bijvoorbeeld omdat ze nog pijn hebben. 14-18 van de 100 patiënten houdt pijn in rust. En 12-16 van de patiënten heeft nog pijn bij het lopen.
• De knieprothese kan een klikkend geluid maken. Dit is normaal en kan geen kwaad.
• De revalidatie kan wel 1 jaar duren. Dus als u klachten heeft, kunnen deze tot 1 jaar na de operatie nog verbeteren.
• Het meest intensieve deel van de revalidatie zijn de eerste 2-3 maanden.
• Na lange tijd kan het kunstgewricht slijten. Houd er dus rekening mee dat u een kunstknie heeft. U moet hier voorzichtiger mee zijn dan met een eigen knie.
• De knieprotheses kunnen ongeveer 15 - 20 jaar meegaan, of misschien wel langer.

Voorbereiding op de operatie

• Druk de achterkant van uw knie in het bed of in de bank en trek uw voet naar u toe.
• Doe dit nog 5 keer.
• Doe deze oefening 2 keer per dag.

• Ga op uw rug liggen.
• Beweeg uw voet over bed of bank richting uw zitvlak.
• De voet mag niet los komen van bed of bank.
• Doe dit nog 5 keer.
• Doe deze oefening 2 keer per dag.

• Ga op uw rug liggen.
• Til het gestrekte been op tot 10 cm boven het bed of van de vloer.
• Laat het been weer rustig zakken.
• Doe dit nog 5 keer.
• Doe deze oefening 2 keer per dag.

• Ga op een stoel zitten of op de rand van uw bed.
• Strek uw knie vanuit gebogen stand langzaam zo ver mogelijk.
• Til uw bovenbeen daarbij niet op.
• Daarna buigt u de knie weer langzaam terug.
• Doe dit nog 5 keer.
• Doe deze oefening 2 keer per dag.

• Ga op een stoel of op de rand van uw bed zitten.
• Schuif uw voet zo ver mogelijk naar achteren.
• Afhankelijk van de pijn en zwelling in uw knie probeert u uw knie 90 graden te buigen, maar het liefst verder.
• (Om het schuiven makkelijker te maken, kunt u een handdoekje onder de voet leggen bij een gladde vloer. Bij tapijt kunt u eventueel een plastic zak gebruiken om te glijden.)
• Doe dit nog 5 keer.
• Doe deze oefening 2 keer per dag.

• Leg uw voet op een kruk of een tafeltje.
• Laat uw knie 30 seconden lang rustig uithangen door de zwaartekracht.
• Laat uw voet langzaam weer op de vloer zakken.
• Doe deze oefening 2 keer per dag.

• u heeft minder medicijnen tegen de pijn nodig tijdens de operatie;
• u heeft minder kans op misselijkheid;
• u kunt na de operatie sneller gaan bewegen.

• uw lichaam wassen met zeep/douchefris en uw hoofdharen wassen met shampoo.
• uw neus insmeren met neuszalf.

• Vanaf 5 dagen voor de operatie wast/doucht u uw hele lichaam elke dag met zeep/douchefris.
• Daarnaast moet u 2 x uw hoofdharen wassen met shampoo: op de 1e dag en op de 5e dag. Vaker wassen mag.

• U mag gewoon deodorant, bodylotion, make-up en aftershave gebruiken, maar niet op de operatiedag!
• De neuszalf geeft bijna nooit bijwerkingen. Heel soms is er huidirritatie.
• De neuszalf kan worden gecombineerd met andere medicijnen.

Regelen van zorg voor als u weer thuis bent

• naar huis toe gaat en hulp kunt krijgen van naasten;
• naar huis toe gaat met thuiszorg;
• eerst gaat revalideren in een verpleeghuis;
• eerst op krachten komt in een zorghotel (op eigen kosten en zelf te reserveren).

De operatiedag

• Een geldig legitimatiebewijs (paspoort, rijbewijs of identiteitskaart).
• Medicijnen in originele verpakking of in de baxterrol. Let op dat u soms niet alle medicijnen mag innemen op de dag van de operatie. Dit heeft de anesthesioloog met u besproken.
• Als u steunkousen draagt neem dan de kousen mee. Let op: u mag straks aan het geopereerde been geen steunkous dragen.
• De Mupirocine neuszalf.
• Helping hand en/of schoenlepel (eventueel).
• Ruime en ingelopen schoenen die goed om de voet zitten met een goede grip. Uw voet kan na de operatie iets dikker zijn dan normaal. Neem daarom geen nieuwe schoenen mee. Neem géén slippers of sloffen mee (Birkenstocks mogen wel).
• Krukken of rollator.
• Nachtkleding en eventueel een ochtendjas.
• Ondergoed.
• Toiletspullen: zeep, tandenborstel, tandpasta, kam etc.
• Makkelijk zittende kleding, denk hierbij bijvoorbeeld aan een joggingbroek of huispak.
• Mobiele telefoon.
• Verpleegkundige anamnese formulier.

• Leiderdorp: U meldt zich op het afgesproken tijdstip bij de afdeling Orthopedie, C2. Volg de borden naar route 270. Loop vanuit de hoofdingang rechtdoor langs de Espressobar, naar de liften. Neem de lift naar de 2e etage.
• Leiden: U meldt zich op het afgesproken tijdstip bij de afdeling Dagbehandeling/kort verblijf, afdeling 3A op de 3e etage. Volg de borden naar afdeling 3A. Loop vanuit de hoofdingang rechtdoor door de glazen gang, achterin vindt u de liften. Neem de lift naar de 3e etage.

• er vocht uit de wond lekt ter grootte van een 2 euro-munt, en als deze plek steeds groter wordt;
• het vocht onder het verband door lekt;
• u heel veel pijn heeft;
• de wond rood is, irriteert en/of jeukt;
• het verband tot en met de plakranden vol zit met wondvocht,

• tijdens kantooruren: 071 517 8122;
• buiten kantooruren en in het weekend: 071 582 8905.

Het meten van pijn

• Maag-darmklachten komen regelmatig voor. De arts kan een maagbeschermer voorschrijven. Die maagbeschermer heet pantoprazol. U neemt daarvan 1 keer per dag 1 tablet in zolang u de naproxen gebruikt.
• Krijgt u last van dikke enkels of polsen of reageert u allergisch op naproxen, waarschuw dan uw arts. Een allergische reactie herkent u aan: benauwdheid, zweren of blaren, of zwelling van gezicht, lippen, tong of keel.

• Oxycodon kan sufheid en duizeligheid veroorzaken.
• U kunt last krijgen van verstopping van de darmen door het gebruik van sterke pijnstillers. Om dit te voorkomen krijgt u Movicolon (een andere naam hiervoor is macrogol). Movicolon houdt water in de darm vast, waardoor uw ontlasting zachter wordt. Gebruik dit medicijn als dat nodig is. Meestal is 1 zakje per dag genoeg.
  Als de ontlasting te dun wordt, neemt u het 1 keer niet. Neem daarna de helft van de gewone dosering. Los het poeder op in een heel glas water. Roer goed en drink het meteen op.

• U kunt last krijgen van blauwe plekken.
• Waarschuw direct uw arts als u last krijgt van bloed in uw urine of ontlasting.
• Of als u plotseling hevige hoofdpijn krijgt.

Oefeningen na de operatie

• Wiebel met uw tenen en beweeg uw enkel op en neer. Doe dit met beide benen.
  Doe dit 5 tot 10 keer per uur.
• Trek de knie op terwijl u in bed ligt en laat hem weer rustig terug zakken. Doe dit met beide benen.
  Doe dit 5 tot 10 keer per uur.
• Probeer uw billen samen te knijpen.
  Doe dit 5 tot 10 keer per uur.

Naar huis (ontslag)

• Uw afsprakenkaart met de nacontroles.
• De eerste afspraak is ongeveer 2,5 tot 3 weken na de operatie. Bij deze afspraak worden onder andere de pleister er de nietjes verwijderd.
• De tweede afspraak is ongeveer 8 weken na uw operatie. U heeft dan een afspraak bij de orthopedisch chirurg. Deze afspraak staat soms nog niet op de kaart en wordt nagestuurd. Of u kunt hem vinden in MijnAlrijne.
• Een overdracht en een verwijsbrief voor de fysiotherapeut. Deze mag u beide aan uw eigen fysiotherapeut geven.
• Uw huisarts krijgt een brief waarin staat dat u geopereerd bent.
• U krijgt uw operatieverslag mee. Soms vraagt uw fysiotherapeut hierom. Uw operatieverslag is voor uw eigen administratie. Hij mag alleen met uw toestemming door anderen gelezen worden.
• Een actueel medicatieoverzicht. Hierin staat welke nieuwe medicijnen u krijgt, waar ze voor zijn, en wanneer u ze moet innemen. U krijgt ook een tasje mee met alle nieuwe medicijnen (meestal is dit fraxiparine, pijnstilling en een maagbeschermer). Dit krijgt u van de medicatie-manager op de dag dat u naar huis gaat. Als u in het weekend naar huis gaat, dan staat het medicatietasje voor u klaar bij de poliklinische apotheek (bij de hoofdingang). U kunt het daar ophalen, samen met de degene die u ophaalt.
• Een brief met voorlichting over de wond, de medicatie en wanneer u contact moet opnemen met het ziekenhuis. Ook staan hierop de telefoonnummers die u dan kunt bellen.
• Als u thuis thuiszorg krijgt, naar een revalidatieplek gaat of bekend bent bij de trombosedienst, krijgt u nog extra ontslagpapieren mee.
• Als dat kan, mag u de dag na de operatie naar huis. Of u naar huis kunt, hangt af van of uw wond droog is, en of u genoeg kon bewegen.

Fysiotherapie

• De fysiotherapeut leert u lopen met 2 krukken.
• Zorg dat de krukken op de goede hoogte staan. De fysiotherapeut zet ze voor u op de goede hoogte.
• Zet uw geopereerde been tussen de krukken.
• Zet uw goede been daar voorbij.
• Zet uw krukken weer vooruit.
• Zet uw geopereerde been weer tussen de krukken.
• Zet uw goede been daar weer voorbij en zo verder.
• Draaien doet u het beste om uw niet- geopereerde been.
• Tijdens het draaien doet u hetzelfde als tijdens het lopen, maar zorg dan dat u kleine pasjes maakt.

• Een hand aan de leuning, in de andere hand de kruk.
• Uw goede been eerst omhoog op de traptrede zetten.
• Daarna de kruk en uw geopereerde been op de tree zetten.

• Zet de kruk naar beneden.
• Geopereerd been eerst naar beneden.
• Goed been erbij zetten.
• LET OP! Zet uw kruk tegen de traptrede aan zodat hij niet van de trap af kan schuiven.

Leefregels en adviezen

• Zelf rijden:
  U mag de eerste periode na de operatie niet zelf autorijden. U kunt weer autorijden als u zonder hulpmiddelen kunt lopen, binnen en buiten. Het is uw eigen verantwoordelijkheid om te bepalen wanneer u weer zelf kunt autorijden. De fysiotherapeut kan u hierin ook adviseren.
• Meerijden:
  Als passagier meerijden kan wel. Zet dan de bijrijdersstoel zo ver mogelijk naar achteren en de leuning iets achterover. Leg een plastic zak op de zitting. Dan draait u makkelijker in en uit de auto. Tijdens de reis blijft u daar gewoon op zitten. Help uw been met uw handen mee de auto in/uit te draaien.

Veel gestelde vragen

Belangrijke telefoonnummers

• Telefoonnummer: 071 517 8216. Als u dit nummer belt, krijgt u direct de voicemail. Spreek uw naam en geboortedatum duidelijk in. U wordt dezelfde dag nog teruggebeld.
• E-mail: orthoconsulent@alrijne.nl
  Vermeld daarbij uw naam, geboortedatum en telefoonnummer.

• Polikliniek Orthopedie: 071 582 8059. De polikliniek is bereikbaar van maandag t/m vrijdag van 8.30 - 12.00 uur en van 13.30 - 15.30 uur.
  Als de polikliniek gesloten is, belt u met de Spoedeisende Hulp (SEH) via 071 582 8282.
• Afdeling Fysiotherapie: 071 582 8334
• OrthoConsulent: 071 517 8216

Tot slot

• uw (geldige) identiteitsbewijs (paspoort, ID-kaart, rijbewijs);
• uw medicatie-overzicht. Dat is een lijst met de medicijnen die u nu gebruikt. U haalt deze lijst bij uw apotheek.

Voorkom onnodige achteruitgang in het ziekenhuis

• Zorg ervoor dat u voor de operatie in goede conditie bent, door goed te eten en te drinken, en in beweging te blijven.
• De orthoconsulent belt u op om u uitleg te geven over de opname in het ziekenhuis en de operatie. Ook stelt zij u een aantal vragen. Zo kan zij inschatten hoe groot het risico is op onnodige achteruitgang tijdens de ziekenhuisopname. Het is fijn als er iemand met u meeluistert tijdens dit telefoongesprek.
• De orthoconsulent stelt u onder andere vragen over uw lichamelijk en geestelijk functioneren, de medicijnen die u gebruikt en of u weleens valt. Bent u weleens verward geweest? Vertel dit dan aan ons tijdens dit gesprek.
• Heeft u zelf vragen aan de orthoconsulent? Schrijf deze dan vast op.
• Denk alvast na over de hulp die u nodig hebt na de operatie.
• Woont u alleen? Bedenk dan of u tijdelijk wil revalideren in een revalidatiecentrum. Soms is thuiszorg ook voldoende.
• Gebruikt u thuis hulpmiddelen bijvoorbeeld een bril, gehoorapparaat, loophulpmiddel? Neem deze dan mee naar het ziekenhuis als u wordt opgenomen.

• wordt uw spierkracht minder, worden uw gewrichten stijver en gaat uw conditie achteruit. Hierdoor gaat lopen moeilijker en gaan ook gewone dagelijkse dingen minder makkelijk. Na ontslag uit het ziekenhuis kunt u hier nog last van hebben.
• kunt u last krijgen van verwardheid en doorligwonden.

• U voelt zich wat minder helder in uw hoofd, of u bent suf.
• U krijgt plotseling geheugenklachten, of geheugenklachten worden erger.
• U weet niet meer waar u bent of wat er gebeurt.
• U ziet dingen die er niet zijn.
• Familie merkt bijvoorbeeld dat u zich anders gedraagt dan normaal.

• Draag overdag uw eigen kleding (geen nachtkleding), bril en gehoorapparaten.
• Volg zoveel mogelijk uw dagritme van thuis. Dus sta zo laat op als u gewend bent, en ga slapen op de tijd die u gewend bent.
• Het helpt als u weet waar u bent. Bekende spullen om u heen kunnen daarbij helpen.

• extra aandacht voor uw omgeving, zodat u weet waar u bent;
• vragen of familie wat vaker aanwezig kan zijn;
• eventueel tijdelijk medicatie geven.

• Neem stevige schoenen mee met een stroef profiel. Bijvoorbeeld sandalen (kunnen vaak groter gemaakt worden als de voet dikker wordt) of schoenen met klittenband of veters. Liever geen pantoffels.
• Neem uw bril en uw eventuele loophulpmiddel mee, bijvoorbeeld uw rollator. Zet uw naam erop.
• Vraag of er ‘s nachts een lampje aan kan blijven als u dat gewend bent.
• Als u moeilijk uit bed komt of loopt, vraag dan hulp.
• Zorg ervoor dat u altijd bij de bel kunt.
• Maak, als uw arts of fysiotherapeut dat goed vindt, regelmatig een kleine wandeling.
• Heeft u last van klachten als slecht zien, duizeligheid, pijn bij het bewegen of vaak plassen? Meld het ons!
• Het is belangrijk uw beenspieren te blijven trainen, bijvoorbeeld door regelmatig te wandelen of te fietsen op een hometrainer.
• Neem uw pijnstillers in op de voorgeschreven wijze en wacht niet totdat u pijn krijgt of meer pijn krijgt.
• Draag overdag uw ‘gewone’ kleding. ‘Met kleding aan voel je je toch anders’.

• Eet en drink daarom voldoende (minimaal 3 maaltijden per dag).
• Eet - als dit kan - aan tafel, dan heeft u minder kans op verslikken.
• Eet rustig en vraag zo nodig hulp, bijvoorbeeld bij het openen van verpakkingen.
• Vraag of familie u kan helpen als u daardoor beter eet.
• Mondzorg is belangrijk, poets dagelijks uw tanden.
• (Indien van toepassing) volg de adviezen van uw diëtist en geef aan als dat niet lukt.

• Bereid dit ontslaggesprek voor en neem iemand mee. 2 horen meer dan 1!
• Schrijf uw vragen op.
• Vraag een overzicht van uw medicijnen. Het kan zijn dat uw medicijnen zijn veranderd. Laat het overzicht sturen naar uw apotheek en huisarts.
• Stel vragen over leefregels: wat u wel en niet mag doen.
• Vraag naar controle-afspraken en wie u kunt bellen bij vragen.
• Is iets niet duidelijk, vraag het dan nog een keer.
• Vraag de informatie op papier.
• Vraag na of eventuele thuiszorg is geregeld.
• Het kan zijn dat u, als u thuis bent, klachten krijgt. Zorg ervoor dat u weet wie u dan moet bellen.