René Offers (73) uit Rijswijk is net terug van een heerlijke vakantie waarin hij klachtenvrij en met plezier heeft kunnen wandelen. Dat was tot voor kort niet van zelfsprekend, want hij heeft jarenlang pijnlijke knieën gehad. Sinds kort loopt hij gelukkig weer prima, dankzij twee nieuwe kniegewrichten. Zijn rechterknie werd in 2015 geopereerd, zijn linkerknie afgelopen zomer. De eerste keer herstelde hij in no-time, de tweede keer duurde iets langer vanwege een ontsteking, een kwestie van pech. Maar die periode ligt nu achter hem. Het overkomt veel vijftigplussers: last van knieën of heupen, door slijtage. Bij een aantal is een combinatie van fysiotherapie en pijnstillers en eventueel gewichtsverlies genoeg om het euvel te bestrijden. Anderen redden het daarmee een tijd, maar soms is uiteindelijk toch een operatie noodzakelijk om het knie- of heupgewricht te vervangen. Dit komt steeds vaker voor, vanwege de toenemende vergrijzing. Omdat er kwaliteits- en kostenverschillen zijn, heeft Zorg en Zekerheid onderzocht hoe ziekenhuizen in de regio de behandeling van knie- en heupartrose aanpakken. Dit onderzoek wees uit dat het Amstelland ziekenhuis, Alrijne Ziekenhuis en het Haaglanden Medisch Centrum (HMC) uitblinken in patiëntgerichte en efficiënte aanpak bij de behandeling van knie- en heupartrose.
Veranderde patiëntbenadering
De knieoperaties van René Offers vonden plaats in het Haaglanden Medisch Centrum. Wat viel hem als patiënt op in de aanpak? ‘Er is een enorme omslag gemaakt in de benadering van de patiënt. De arts oordeelt niet over je, maar kijkt samen met jou naar de beste aanpak. Je wordt goed meegenomen in het verhaal. Er is echt iets veranderd en dat is heel prettig.’ Rachid Mahdad, orthopedisch chirurg bij Alrijne Ziekenhuis Orthopedie, bevestigt dat in zijn ziekenhuis de benadering van de patiënt veranderd is. ‘We gaan de dialoog aan met de patiënt en komen samen tot een behandelbesluit. Als arts ben ik specialist in mijn vak, maar de patiënt is wat betreft zijn lichaam specialist. We willen optimaal gebruikmaken van de kennis van beide partijen. Dat is een verschil met vroeger, toen artsen vaak handelden onder het motto “ik weet wat goed voor u is”. De verandering is niet alleen prettig, maar ook zinnig. Want de kans dat je de juiste zorg levert, is daarmee groter.’
Niet altijd opereren
Juiste zorg betekent overigens niet dat iedere verwijzing van de huisarts automatisch tot een operatie leidt, waarschuwt Mahdad. ‘Centraal staat de beleving van de patiënt: waar heeft hij last van en wanneer is het voor hem draaglijk? De kernvragen zijn: hoe kunnen we je helpen en wat kun je zelf doen? Soms zit de oplossing in een combinatie van gewichtsverlies, oefentherapie en pijnstilling. We zijn iets terughoudender met operaties, want een operatie brengt altijd een risico met zich mee. Als het niet nodig is, dan opereren we liever niet.’
Als het toch tot een operatie komt, hanteren de chirurgen in de bij heupoperaties bij voorkeur de spiersparende aanpak. Wouter Schaasberg, orthopedisch chirurg in Ziekenhuis Amstelland: ‘Je kunt de heup bij een operatie via de zijkant, de achterkant of de voorkant benaderen. Dat laatste – de zogeheten voorste benadering- heeft grote voorde len, omdat de spier niet wordt losgemaakt van het bot. Daardoor heeft de patiënt minder pijn na afloop, kan hij sneller het ziekenhuis verlaten en verloopt de revalidatie sneller. Het niet losmaken van spieren voorkomt ook mank lopen na de operatie. Nog een voordeel: bij de voorste benadering ligt de patiënt op de rug, zodat je tijdens de ingreep de beenlengte beter kunt controleren.’
Experiment
Omdat de drie ziekenhuizen zulke goede resultaten met hun aanpak boeken, besloot Zorg en Zekerheid tot een experiment. In 2017 vallen de orthopedische behandelingen van knie- en heupartrose in deze drie ziekenhuizen niet onder het verplicht eigen risico van € 385. Met andere woorden: verzekerden van Zorg en Zekerheid kunnen er terecht zónder dat ze hun verplicht eigen risico hoeven aan te spreken. Deze pilot wordt in 2018 verlengd. Mooi nieuws, vindt ook René Offers. Hij is blij dat operatie en revalidatie achter hem liggen. Hij verheugt zich op nog meer fijne vakanties komend jaar. ‘Nu hoef ik niet meer met pijnlijke knieën op terrasjes te wachten, terwijl mijn vrouw de omgeving verkent. Ik kan zelf meewandelen.’