Er is bij u een steen in de nier of urineleider vastgesteld. De uroloog heeft een behandeling met de niersteenvergruizer voorgesteld en u heeft uitleg gekregen over de behandeling, de gevolgen en de risico’s. Voor een goed verloop van de behandeling is het van belang dat u deze folder goed doorneemt en de adviezen uit de folder opvolgt.
Voor de afspraak
Na het consult bij de uroloog krijgt u de datum waarop de vergruizing zal plaats vinden. Een aantal dagen voor de geplande datum wordt u gebeld over het tijdstip waarop u verwacht wordt. Er wordt met u een checklist doorgenomen. Soms is het nodig dat er kort voor de behandeling nog een (extra) röntgenfoto moet worden gemaakt. In dat geval meldt u zich nog steeds op de afgesproken datum en tijdstip op de polikliniek urologie.
Locatie
De behandeling vindt plaats in Alrijne Ziekenhuis Leiderdorp. Volg hiervoor routenummer 8. De behandeling wordt poliklinisch verricht, u wordt dus niet opgenomen.
Hoe werkt een niersteenvergruizer?
Een niersteenvergruizer wekt met behulp van schokgolven energie op. Deze energie wordt geconcentreerd op één punt, de niersteen. Door de energie te concentreren op de plaats van de steen, wordt deze vergruisd tot zeer kleine deeltjes (gruis). Soms levert de vergruizing direct resultaat op, maar in de meeste gevallen gebeurt dat pas 10 tot 14 dagen na de behandeling. Het gruis plast u via de natuurlijke weg uit. Op onze website vindt u een link naar een filmpje over de niersteenvergruizer. https://www.alrijne.nl/urologie#folders 
Voorbereiding op de behandeling
Als u bloedverdunnende medicatie gebruikt moet u dit van tevoren melden aan uw uroloog. In overleg met de voorschrijvende arts zult u een aantal dagen voor de behandeling deze medicatie moeten stoppen. Het gebruik van bloedverdunnende middelen geeft namelijk een verhoogde kans op bloedingen tijdens de niersteenvergruizing. Ascal mag wel gebruikt worden.
Als u een pacemaker heeft dan moet de pacemaker mogelijk tevoren en/of nadien gecontroleerd worden bij de pacemakertechnicus. In overleg met uw arts zult u hiervoor eventueel een afspraak moeten maken.
U hoeft voor deze ingreep niet nuchter te zijn. U mag dus gewoon alles eten en drinken. Wanneer u medicatie gebruikt mag u deze ook gewoon innemen (behalve de bloedverdunners).
Zorgt u voor kleding die makkelijk aan en uit kan.
Als u tijdens de behandeling naar muziek wilt luisteren dan kunt u daarvoor zelf uw smartphone of ander muziekapparaat meebrengen.
Omdat de behandeling met de niersteenvergruizer pijnlijk kan zijn, adviseren wij u om één uur voor de niersteenvergruizing 100 mg diclofenac in te nemen. U heeft de Diclofenac of het recept meegekregen van uw behandelend uroloog. Mocht u niet tegen diclofenac kunnen of dit niet mogen gebruiken, dan kunt u ook volstaan met 1000 mg paracetamol.
De behandeling
De gespecialiseerde medewerker van de polikliniek neemt u mee naar de behandelkamer. In de behandelkamer staan de behandeltafel, de niersteenvergruizer en de C-boog (een apparaat voor röntgendoorlichting). Naast de gespecialiseerde medewerker is er ook een röntgenlaborant in de kamer aanwezig, die de C-boog (doorlichting) tijdens de behandeling bedient. Vanwege de röntgendoorlichting is het niet mogelijk dat een partner of familielid tijdens de vergruizing op de kamer aanwezig is. U trekt in de kleedkamer uw boven,- onderkleding en schoenen uit. De reden dat u uw kleding moet uittrekken is omdat gedurende de behandeling u in een heel klein laagje water ligt. U krijgt van ons een operatiejasje aan en neemt daarna op uw rug plaats op de behandeltafel. Deze tafel bestaat uit een doorzichtig plastic hangmat. U krijgt wel een laken over u heen om afkoelen te voorkomen. De C-boog mag u bij het gaan liggen niet aanraken. Houdt u er rekening mee dat u tijdens de behandeling ongeveer drie kwartier tot een uur stil moet liggen en (liever) niet mag praten, zodat de schokgolven de optimale gelegenheid krijgen om op de juiste plek terecht te komen. De behandeling start met het opsporen van de steen met echografie of röntgendoorlichting. Wanneer de steen goed in beeld is brengt de gespecialiseerde medewerker een kleine hoeveelheid warm water aan tussen uw rug en de tafel. Daarna controleert zij onder de tafel of er zich luchtbellen bevinden tussen uw rug en de tafel. Wanneer dit zo is zal zij deze wegwrijven of u vragen nog heel even op te wippen. Het water zorgt voor de geleiding van de schokgolven Daarna wordt de vergruisbol automatisch onder de tafel geschoven en tegen uw huid aan geplaatst. Het opsporen van de niersteen en het instellen van de tafel en de vergruizer neemt ongeveer 15 minuten in beslag. De gespecialiseerde medewerker bedient de niersteenvergruizer. De vergruizer richt schokgolven op de steen. De schokgolven zijn hoorbaar als tikken en voelen aan als elastiekjes, die tegen de huid worden geschoten. De kracht van de schokgolven wordt langzaam opgevoerd. Er worden maximaal 4000 schokgolven toegediend. Na elke 1000 schokgolven (tikken) slaat uit veiligheidsoverwegingen de machine even af, maar wordt direct door de medewerker herstart. Op dat moment wordt met doorlichting gecontroleerd of de schokgolven nog voldoende op de niersteen zijn gericht. Tijdens de hele duur van de behandeling bent u niet alleen en wordt u goed in de gaten gehouden. De behandeling met de niersteenvergruizer is meestal niet erg pijnlijk maar bij toename van pijn kunnen we u een pijnstillende medicatie aanbieden in de vorm van een Fentanyl-lolly (soort morfine). Wanneer u deze medicatie hebt gekregen is het na de behandeling wel noodzakelijk dat u nog enkele uren op de dagopname verblijft, waar we uw herstel goed in de gaten houden.
Duur van de behandeling
De gehele behandeling met de niersteenvergruizer duurt ongeveer één uur.
Na de behandeling
Na de behandeling kunt u gewoon weer naar huis. Wij adviseren u uw vervoer zo te regelen, dat u niet zelfstandig aan het verkeer hoeft deel te nemen. Bent u onder behandeling bij een uroloog van Alrijne Ziekenhuis dan krijgt u direct een afspraak mee voor een controle ongeveer 2 weken na de behandeling. Ook wordt er een afspraak gemaakt op de afdeling Radiologie voor een röntgenfoto net voor dit bezoek. Bent u onder behandeling bij een ander ziekenhuis dan Alrijne, maak dan zelf een afspraak bij uw behandelend uroloog in uw eigen ziekenhuis. Probeer thuis bij het plassen het gruis of de steentjes op te vangen. Gebruik hiervoor een zeefje of koffiefilter. Neem dit uitgeplaste steentje of gruis mee naar de controle afspraak. Het gruis/steentje kan in het laboratorium onderzocht worden. Aan de hand van deze resultaten krijgt u mogelijk(dieet) adviezen om steenvorming in de toekomst te voorkomen. Vooral bij grotere stenen komt het regelmatig voor dat de steen niet volledig in een keer is vergruisd. U moet dan rekening houden met een herhaling van de behandeling.
Bijwerkingen
Pijn: omdat de vergruisde deeltjes uitgeplast moeten worden, kunt u (koliek)pijn krijgen. U kunt hier Diclofenac of Paracetamol voor innemen.
Rode urine: omdat het gruis het omliggende weefsel bij uitplassen wat kan beschadigen kunt u enkele dagen rosékleurige urine plassen. U hoeft zich hier geen zorgen over te maken.
Koorts: lichte verhoging is niet afwijkend en zien we vaak bij patiënten die voor de ingreep urineweginfecties hebben gehad.
Contact opnemen met het ziekenhuis
In de volgende situaties neemt u contact op met het ziekenhuis:
bij koorts boven de 38,5 C;
bij pijn die blijft aanhouden na innemen van pijnstillers;
bij veel donkerrood bloed in de urine;
als er behalve (rosé)bloed ook flinke stolsels in de urine zichtbaar zijn;
als u het gevoel heeft helemaal niet meer te kunnen plassen.
: Op werkdagen kunt u tussen 08.00 - 17.00 uur bellen met de polikliniek Urologie:
Leiderdorp (071 582 8060)
Leiden (071 517 8244)
In de avond en tijdens het weekend kunt u contact opnemen met verpleegafdeling B2 – Urologie: 071 582 9019.
Patiënten van andere ziekenhuizen: Patiënten die normaal gesproken onder behandeling zijn van een ander ziekenhuis moeten contact opnemen met hun eigen behandelend uroloog/ziekenhuis.
Adviezen en tips tot de eerste controle
U mag gewoon werken, tenzij u bijwerkingen ervaart zoals hierboven beschreven.
Drink voldoende tenzij er iets anders aan u is geadviseerd.
Beweeg veel (bijvoorbeeld lopen en fietsen). Hiermee vergroot u de kans dat de steen(gruis) afdaalt in de blaas en zo gemakkelijk geloosd kan worden.
Vang steentjes of gruis indien mogelijk op, en neem deze mee bij uw controleafspraak bij de uroloog.
Tot slot
Denkt u eraan bij ieder bezoek aan het ziekenhuis een geldig legitimatiebewijs (paspoort, identiteitsbewijs, rijbewijs) en uw zorgverzekeringpas mee te nemen. Indien uw gegevens (verzekering, huisarts, etc.) zijn gewijzigd kunt u dit laten aanpassen bij de Patiëntenregistratie in de centrale hal van het ziekenhuis. Wij stellen het op prijs als u zich tijdig meldt voor de afspraak.
Vragen
Heeft u nog vragen en/of opmerkingen naar aanleiding van deze folder, stelt u deze dan aan de baliemedewerker van de polikliniek Urologie. De polikliniek Urologie Alrijne Ziekenhuis Leiden heeft routenummer 24 en is op werkdagen tussen 08.30 en 12.30 uur en tussen 13.30 en 16.30 uur telefonisch te bereiken via nummer 071 517 8244. De polikliniek Urologie in Alrijne Ziekenhuis Leiderdorp heeft routenummer 8 en is op werkdagen tussen 08.30 en 12.30 uur en tussen 13.30 en 16.30 uur telefonisch te bereiken via nummer 071 582 8060. Buiten deze uren wordt u verbonden met een antwoordapparaat, waarop u wordt verteld hoe u de uroloog bij spoedgevallen kunt bereiken. De polikliniek Urologie in Alrijne Ziekenhuis Alphen aan den Rijn heeft routenummer 58 en is op dagen dat wij spreekuur hebben tussen 08.30 en 12.30 uur en tussen 13.30 en 16.30 uur telefonisch te bereiken via 0172 467 060. Buiten deze uren en dagen wordt u automatisch doorverbonden met de locatie Leiderdorp of met het antwoordapparaat, waarop wordt verteld hoe u de uroloog bij spoedgevallen kunt bereiken. De polikliniek Urologie in Alrijne Sassenheim (woonservicecentrum SassemBourg) is telefonisch te bereiken via 071 517 8751. De verpleegafdeling Urologie van Alrijne Ziekenhuis Leiderdorp is te bereiken via 071 582 9019.