Schildklieraandoeningen

De schildklier

De schildklier produceert hormonen die belangrijk zijn voor het regelen van de stofwisseling. Voor de productie van deze hormonen heeft de schildklier jodium nodig uit het lichaam. Bij volwassenen beïnvloedt de stofwisseling zaken als gewicht, concentratie, hartritme, energie en geestelijke stabiliteit. Klachten als moeheid, gewichtsverandering, stemmingswisselingen en slaapproblemen kunnen daarom wijzen op een afwijkend functionerende schildklier.

De schildklier is een vlindervormig orgaan dat in de hals op de luchtpijp is gelegen. Direct tegen de schildklier aan, aan de achterzijde, liggen een viertal bijschildkliertjes. Twee aan de linkerkant en twee aan de rechterkant. Deze bijschildklieren zijn van belang voor de calciumhuishouding. In de directe omgeving van de schildklier liggen de stembandzenuwen. Deze zorgen ervoor dat de stembanden kunnen bewegen.

Afbeelding 1. De Schildklier

Schildklierafwijkingen

Schildklierklachten komen veel voor in Nederland. De klachten en symptomen die door mensen met een schildklierafwijking worden ervaren, kunnen variëren afhankelijk van de aard van de afwijking. Het is voor een arts vaak moeilijk om een diagnose te stellen op basis van de klachten. Daarbij heeft lang niet iedereen met een schildklierafwijking ook daadwerkelijk klachten en kunnen de klachten die passen bij een schildklierafwijking ook voorkomen bij andere aandoeningen. Daarom is vaak verder onderzoek nodig om vast te kunnen stellen of er sprake is van een schildklierafwijking.

Schildklierafwijkingen kunnen worden onderscheiden in twee categorieën: een te snel werkende schildklier, of juist een te traag werkende schildklier. Het kan ook zijn dat er sprake is van een voelbare knobbel in de schildklier (struma).

Te snel werkende schildklier

Wanneer de schildklier te veel van het schildklierhormoon thyroxine produceert, is er sprake van een te snel werkende schildklier. Dit wordt ook wel hyperthyreoïdie genoemd. Een te snel werkende schildklier kan de stofwisseling aanzienlijk versnellen, waardoor klachten zich vrij plotseling kunnen voordoen. De meest voorkomende klachten bij een te snel werkende schildklier zijn gewichtsverlies, een snelle en/of onregelmatige hartslag, zweten en een onrustig gevoel. Een te snel werkende schildklier kan ernstig schildklierklachten veroorzaken indien het niet wordt behandeld.

Te traag werkende schildklier

Wanneer de schildklier niet genoeg schildklierhormoon produceert, is er sprake van een te traag werkende schildklier. Dit wordt ook wel hypothyreoïdie genoemd. Een traag werkende schildklier verstoort de balans van hormonen en veroorzaakt een aantal chemische reacties in het lichaam. Na verloop van tijd kan een onbehandelde traag werkende schildklier tot gezondheidsproblemen leiden, bijvoorbeeld overgewicht, gewrichtspijn, onvruchtbaarheid en hartziekten. Deze klachten kunnen in het verloop van de tijd langzaam maar zeker ernstiger geworden.

Struma

Bij een struma (ook wel krop genoemd) is er sprake van een vergrote schildklier. Deze vergroting kan gelijkmatig (diffuus) of knobbelig (nodulair) zijn. Als er één knobbel wordt gevoeld, spreekt men van ‘uninodulair’, zijn er meerdere knobbels, dan noemen we dit ‘multinodulair’. Een struma kan zowel gezien worden bij een hypothyreoïdie als bij een hyperthyreoïdie en de schildklierfunctie kan ook normaal zijn.

Een te hard werkende schildklier kan het gevolg zijn van schildkliercellen in een struma die overmatige hoeveelheden schildklierhormoon afscheiden. Een struma kan echter ook voorkomen bij een te traag werkende schildklier, wanneer constante stimulering van de schildkliercellen om meer schildklierhormoon te produceren, leidt tot een vergrote schildklier.

Kwaadaardige afwijking schildklier

Bij de overgrote meerderheid van de patiënten met vergrote schildklier is er sprake van een goedaardige afwijking. Een struma kan echter ook wijzen op een kwaadaardige afwijking (schildklierkanker). Kwaadaardige cellen hebben de neiging om in het omliggende weefsel te groeien en zich te verspreiden (uitzaaien). Het kan nodig zijn om door middel van een operatie het mogelijk kwaadaardige gezwel te verwijderen.

Bij klachten die mogelijk samenhangen met schildklierafwijkingen wordt in eerste instantie meestal bloedonderzoek gedaan. Vaak is dit bloedonderzoek reeds door de huisarts aangevraagd. Soms is het nodig om de schildklier verder in beeld te brengen door middel van echo-onderzoek of door een speciale foto (scintigram) te maken.

Te snel werkende schildklier

Bij klachten ten gevolge van een te snel werkende schildklier zijn er drie mogelijke behandelingen, die al dan niet gecombineerd kunnen worden: medicijnen, radioactief jodium en/of een operatie.

Te traag werkende schildklier

De behandeling bij een te traag werkende schildklier bestaat over het algemeen uit het aanvullen van het tekort aan schildklierhormoon met de synthetische variant van dit hormoon, genaamd Levothyroxine.

Struma

Wanneer de struma het gevolg is van een onderliggende oorzaak die met behandeling door medicijnen en/of radioactief jodium behandeld kan worden, kan de struma verminderen.

Als er klachten met ademhalen en slikken en/of cosmetische problemen optreden als gevolg van een struma, kan een operatie noodzakelijk zijn.

Bij een verdenking op schildklierkanker, zal vrijwel altijd een operatie volgen. Aanvullende behandeling met radioactief jodium kan nodig zijn. Heel zelden is uitwendige bestraling noodzakelijk als aanvullende therapie.

• Bijschildklieroperatie - Samen+
• Bijschildklierscintigrafie
• Echografisch onderzoek
• Schildklierbehandeling met radioactief jodium
• Schildklieroperatie - Folder - Samen+
• Schildklieroperatie - Filmpje - Samen+
• Schildklierscintigrafie

• Schildklier.nl
• https://schildklierkanker.nl/

Alrijne Ziekenhuis en het Groene Hart Ziekenhuis werken intensief samen binnen het samenwerkingsverband Samen+ . In dit samenwerkingsverband bundelen gespecialiseerde artsen en verpleegkundigen van beide ziekenhuizen hun kennis en ervaring in een gezamenlijk behandelteam. Patiënten waarbij sprake is van complexe schildklierafwijkingen en/of (mogelijk) voor operatie in aanmerking komen, worden door het behandelteam besproken zodat zoveel mogelijk gebruik wordt gemaakt van elkaars kennis en ervaring. Dit leidt tot betere genezingskansen, meer behandelmogelijkheden en de hoogste kwaliteit van zorg. Zo zijn wij met elkaar in staat u de beste zorg te bieden, in de veilige setting van het ziekenhuis, dichtbij in de eigen regio.

Daarbij is en blijft Alrijne Ziekenhuis uw ingang voor medisch specialistische zorg. Patiënten kunnen in hun eigen ziekenhuis terecht voor schildklieronderzoek, behandeling met medicijnen en controles. Schildklieroperaties vinden binnen Samen+ plaats in het Groene Hart Ziekenhuis in Gouda.

• Betere zorg voor u door gezamenlijke schildklieroperaties