Alrijne Zorggroep, met drie ziekenhuizen en twee verpleeghuizen in Leiden, Leiderdorp en Alphen aan den Rijn, heeft in vijf jaar tijd het gasverbruik met 24 procent weten te verminderen op de grootste locatie in Leiderdorp. De komende jaren moet dat nog veel verder dalen. Simke de Jong, manager Huisvesting en Techniek, vertelt hoe en waarom.
“Ik wil zo snel mogelijk toewerken naar energieneutrale locaties. Volgens mij ligt de sleutel bij het zoveel mogelijk besparen van energie en dit aanvullen met bestaande hulpbronnen. Daarvoor kijk ik per gebouw naar het locatieprofiel. Zo heeft een ziekenhuis vaak een warmteoverschot en een verpleeghuis heeft juist behoefte aan warmte. Daarom heb ik bijvoorbeeld het ziekenhuis in Alphen gekoppeld aan het naastliggende verpleeghuis van Alrijne. De afdeling Radiologie en de OK genereren met name veel warmte, wat de kleinschalige woningen voor ouderen goed kunnen gebruiken. Daarnaast ligt het dak van het verpleeghuis vol met zonnecollectoren. Deze warmte wordt opgeslagen in een grote tank met warm water. Zo is het mogelijk dat alle bewoners van het verpleeghuis in theorie tegelijk kunnen douchen, terwijl er boiler hangt die net zo groot is als in een gemiddeld rijtjeshuis.
In het ziekenhuis in Leiderdorp, gebouwd in de jaren ’70, was het enige tijd geleden tijd om alle kozijnen te vervangen. Dat heeft zo’n impact op de zorg, dat we hebben besloten om een glazen schil te bouwen om het ziekenhuis heen en de oude kozijnen te laten zitten. Deze klimaatgevel isoleert het gebouw. Doordat de temperatuur om het gebouw heen stabieler is, hoef je minder te koelen of te verwarmen. In de gevel hebben we plantjes geplaatst. De lucht in deze gevel is aangesloten op onze luchtbehandeling. De lucht die uit het ziekenhuis komt en veel CO2 bevat, wordt de groene gevel in geblazen. De plantjes in de groene gevel nemen deze CO2 op en zetten dit om in zuurstof. Deze zuurstof wordt weer teruggeven aan de omgeving, waardoor de luchtkwaliteit rondom het ziekenhuis verbetert. Een win-win situatie dus.
Van zonnecollectoren tot zelfreinigende tegels
In ieder nieuw- of verbouwproject zie ik een uitdaging: hoe kan ik technologie laten werken om de wereld weer een beetje te verbeteren. Soms helpt het dan om juist terug te denken aan hoe het vroeger werd geregeld, toen we nog niet zo veel energie gebruikten en grondstoffen verspilden. Zo hebben we bijvoorbeeld een vloer van leisteen in Verpleeghuis Oudshoorn. Dit koelt in de zomer en verwarmt in de winter, op een natuurlijke manier. Een ander voorbeeld: in het ziekenhuis hebben we “zelfreinigende tegels”. Door een bepaalde zuurgraad, houdt de tegel zich als het ware zelf schoon. Datzelfde geldt voor de vloer van rubber. Doordat dit van nature schoner blijft, scheelt dat weer in de hoeveelheid schoonmaakmiddel die nodig is.
Alrijne doet haar uiterste best om zo duurzaam mogelijk te werken. Dat is eigenlijk heel logisch, want klimaatverandering en milieuverontreiniging hebben impact op onze gezondheid. De verwachting is dat we klimaatverandering te maken krijgen met meer en andere ziektes in de toekomst. Maar door zorg te leveren, dragen we als sector ook bij aan de klimaatcrisis. Want de zorg in Nederland is verantwoordelijk voor 7% van de uitstoot van broeikasgassen, 4% van het afval en 13% van het grondstoffengebruik. Daarom vinden wij het heel belangrijk om deze situatie te doorbreken en onze zorg te verduurzamen! Dit doen we natuurlijk op het gebied van energiebesparing, maar ook op het gebied van afval, op een duurzame manier zorg leveren en we werken toe naar een gezonde leef- en werkomgeving. Dit levert ons al jaren, als één van de weinige zorginstellingen in Nederland, het gouden milieukeurmerk op.