Darmkanker

De darmen

De darmen zijn onderdeel van het spijsverteringskanaal. Nadat voedsel de maag is gepasseerd, komt het in de dunne darm terecht. Na de dunne darm volgt de dikke darm, ook wel colon genoemd. Het laatste deel van de dikke darm wordt de endeldarm (rectum) genoemd. Aan het einde van de darmen bevindt zich de anus; de plek waar de ontlasting het lichaam verlaat.

Bij darmkanker is er sprake van een verstoorde deling van cellen in de darm. Hierdoor ontstaat een woekering van 'foute' cellen die samen een kwaadaardig gezwel (tumor/carcinoom) vormen. Meestal gaat het om kanker van de dikke darm.

Darmkanker ontstaat vrijwel altijd uit een poliep. Een poliep is een woekering van slijmvliescellen van de darm en wordt gezien als het voorstadium van darmkanker. De meeste poliepen zijn goedaardig en blijven dit ook. Slechts in een klein percentage poliepen komen 'onrustige cellen' voor. Als kwaadaardige cellen in de wand van de darm groeien, spreken we van darmkanker.

Kwaadaardige cellen hebben de neiging zich verder te verspreiden in het lichaam. Als de verspreiding van kankercellen niet gestopt wordt, komen deze cellen uiteindelijk terecht op andere plekken in het lichaam. In dat geval spreken we van uitzaaiingen. De behandeling van kanker is er op gericht om de kwaadaardige cellen uit het lichaam te verwijderen, te vernietigen of het delen van de kwaadaardige cellen af te remmen.

Dikkedarmkanker en endeldarmkanker

Er zijn verschillende vormen van darmkanker. Meestal is er sprake van dikkedarmkanker, ook wel 'colorectaalcarcinoom' genoemd. Wanneer er wordt gesproken over 'darmkanker' wordt daar over het algemeen dikkedarmkanker mee bedoeld. Van de mensen met dikkedarmkanker heeft 80% een tumor in het eerste deel van de dikke darm (coloncarcinoom). Bij ongeveer 20% bevindt de tumor zich in de endeldarm, het laatste deel van de dikke darm; endeldarmkanker (rectumcarcinoom). Dikkedarmkanker is één van de best behandelbare vormen van kanker, zolang de diagnose in een vroeg stadium wordt vastgesteld.

Andere vormen van darmkanker

Naast dikkedarmkanker bestaat er zeldzamere vormen van darmkanker, waaronder dunnedarmkanker, sarcomen en zogenaamde neuro-endocrine tumoren. Kijk voor meer informatie over deze vormen van kanker op deze website over darmkanker.

Erfelijke vormen van darmkanker

Darmkanker kan het gevolg zijn van erfelijke ziektes, zoals Lynch Syndroom (HNPCC) of Familiaire Adenomateuze Polyposis (FAP).

Om te kijken of het een erfelijke vorm van kanker is, kan u worden verwezen naar de klinisch geneticus.

Begeleiding door casemanager

Iedere patiënt met darmkanker krijgt een 'casemanager' toegewezen. Deze taak wordt in het Alrijne Ziekenhuis vervuld door de gespecialiseerde coloncareverpleegkundige. De patiënt en zijn/haar naasten kunnen altijd bij de casemanager terecht met vragen. Dit kunnen vragen zijn over emotionele en praktische zaken, over de operatie en over eventuele andere vormen van behandeling. De casemanager coördineert het behandeltraject en wordt door de andere behandelaars op de hoogte gehouden.

Contact casemanager

Voor vragen of opmerkingen over de behandeling van darmkanker kunt u van maandag tot en met vrijdag (08.30 - 09.30 uur) telefonisch contact opnemen met onze casemanagers. Telefoonnummer: (071) 582 93 20 of e-mail: coloncare@alrijne.nl. 

Voorbereiden van gesprekken en vragen stellen

U heeft altijd zeggenschap over uw behandeling. Stel gerust uw vragen en laat het ons weten wanneer u twijfels heeft of ergens mee zit.

Aanvullende begeleiding en ondersteuning

Er zijn verschillende aanvullende mogelijkheden voor begeleiding en ondersteuning bij darmkanker, waaronder door de stomaverpleegkundige, diëtist, fysiotherapeut, psycholoog en geestelijk verzorger (katholiek, protestants, islamitisch en humanistisch). Ook is het mogelijk om deel te nemen aan speciale revalidatieprogramma's. Bespreek de mogelijkheden met uw casemanager.

Inloophuis voor patiënten met kanker

Inloophuizen de Gele Linde (Gouda, Boskoop en Alphen a/d Rijn) en Scarabee (Leiden) bieden mensen die kanker hebben of hebben doorgemaakt en hun naasten een ontmoetingsplaats. In een prettige sfeer is er gelegenheid voor een praatje, steun, warmte, rust en het delen van ervaringen door vrijwilligers en andere gasten (lotgenoten).

Inloopochtend patiënten met een stoma

In Alrijne Ziekenhuis Leiden vindt zes keer per jaar een inloopochtend plaats voor patiënten met een stoma. Voor meer informatie over deze inloopochtend kunnen patiënten terecht bij hun stomaverpleegkundige.

Fase 1. Naar de polikliniek MDL

Patiënten waarbij er mogelijk sprake is van darmkanker kunnen terecht voor een 'intakegesprek' ter voorbereiding op het darmonderzoek.

Fase 2. Darmonderzoek

Enkele dagen na het intakegesprek vindt het darmonderzoek (coloscopie/sigmoïdoscopie) plaats op de Scopie afdeling. Hierbij wordt met een kijkbuisinstrument (de endoscoop) de binnenkant van de dikke darm bekeken en kunnen kleine stukjes weefsel worden weggenomen voor verder microscopisch onderzoek door de patholoog.

Fase 3. Uitslag van het onderzoek

Direct na afloop van de coloscopie/sigmoïdoscopie vertelt de MDL-arts of er op basis van het onderzoek aanwijzingen zijn voor de aanwezigheid van een kwaadaardige afwijking.

Fase 4. Aanvullende onderzoeken

Over het algemeen is aanvullend onderzoek nodig om nauwkeuriger te bepalen hoe groot de tumor precies is en of er uitzaaiingen zijn en/of om uw situatie verder in kaart te brengen.

Fase 5. Behandelplan

De uitslagen van de onderzoeken worden tijdens een vaste patiëntenbespreking besproken door het gespecialiseerd behandelteam en het team formuleert een behandeladvies. De patiënt stelt samen met zijn/haar specialist het definitieve behandelplan vast.

Fase 6. Behandeling

De behandeling van darmkanker is afhankelijk van de plaats van de darmkanker (dikke darm of endeldarm), de grootte van de tumor en of er sprake is van uitzaaiingen. Bij darmkanker bestaat de behandeling meestal uit een darmoperatie, bij endeldarmkanker eventueel in combinatie met bestraling (radiotherapie). Bij een deel van de patiënten is verdere 'systemische' behandeling nodig, bijvoorbeeld chemotherapie.

Fase 7. Nazorg

Na de behandeling van darmkanker blijven patiënten de eerste jaren onder controle. Daarnaast is er in de nazorgfase ook veel aandacht voor psychosociale begeleiding en ondersteuning.